روز مادر

روز مادر در فرهنگ ایرانی: بازنگری در تاریخ و جشن‌ها

روز مادر در ایران به یکی از جشن‌های پراهمیت تبدیل شده است که با توجه به تاریخچه‌ها و سنت‌های مختلف، به یک رویداد با ویژگی‌های متنوع تبدیل شده است. این روز رسماً در تاریخ ۲۰ جمادی‌الثانی، زادروز دختر پیامبر اسلام، فاطمه زهرا جشن گرفته می‌شود.

از دوران پهلوی تا سال ۱۳۳۹، روز ۲۵ آذر به عنوان روز مادر گرامی داشته می‌شد. این تاریخ با تأسیس کانون حمایت از مادران و نوزادان توسط امپراتور رضا شاه در سال ۱۳۱۹ به شکل رسمی مورد تجلیل قرار گرفت. پس از انقلاب ۱۳۵۷، تاریخ این روز تغییر کرد و نظرات متفاوتی درباره این تغییر وجود دارد. برخی اعتقاد دارند که این تغییر به منظور مقابله با حرکت‌های جنبش زنان و تغییرات در ساختار خانواده‌ها ایجاد شده است.

اما اگر به متون تاریخی مانند «آثارالباقیه»، «التّفهیم» ابوریحان بیرونی، «زین‌الأخبار» گردیزی، «شرف‌نامه» نظامی گنجوی و «شاهنامه» فردوسی نگاهی بیندازیم، روز مادر و روز زن همزمان با جشن اسفندگان، در پنجم اسفندماه جشن گرفته می‌شود. اسفند یکی از ماه‌های اهورامزداست و نماد دوستداری و بردباری اهورامزدا است.

در این روز خاص، جشن اسفندگان به عنوان نماد بهار طبیعت و نو شدن زمین برگزار می‌شود. این جشن با فراهم آمدن فرصتی برای ابراز محبت و ارادت به مادران، همچنین به منظور گرامی‌داشت زنان و نقش مهمی که در خانواده و جامعه ایفا می‌کنند، تبدیل به یک مراسم جشن‌آغاز بهاری و اجتماعی شده است.

در نهایت، روز مادر در ایران با توجه به تاریخچه‌ها و ارزش‌های فرهنگی، یک روز معنوی و پراهمیت است که با جشن‌ها، هدایا و اظهار ارادت به مادران، همواره جایگاه ویژه‌ای در قلوب مردم ایرانی دارد.